เภสัชภัณฑ์จากน้ำมันหอมระเหยสำหรับกำจัดพยาธิภายนอกในสุนัข
Pharmaceutics from essential oil for killing ectoparasites on dogs
ในปัจจุบันนี้ทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทยให้ความสำคัญกับสัตว์เลี้ยงเป็นเพื่อน โดยเฉพาะสุนัข เสมือนกับเป็นบุคคลในครอบครัว ประชากรสุนัขจึงมีมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งปัญหาที่พบได้บ่อยในสุนัขคือปัญหาการมีปรสิตภายนอกโดยเฉพาะเห็บและหมัด ซึ่งพบบนตัวสุนัขได้ตลอดทั้งปี อาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นจากการดูดเลือดของเห็บและหมัดนั้น นอกจากทำให้เกิดความรำคาญแก่สุนัขแล้ว ยังทำให้เกิดปัญหาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียจากการที่สุนัขเกาและเกิดแผลและติดเชื้อผิวหนัง การแพ้น้ำหลายหมัด โลหิตจาง การติดพยาธิตัวตืด และที่สำคัญการติดเชื้อพยาธิในเม็ดเลือด ซึ่งโรคนี้ส่งผลต่ออวัยวะได้ได้ระบบ เช่น ตับ ไต ระบบประสาท ระบบเลือด เป็นต้น ซึ่งอาจทำให้เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ การป้องกันการติดปรสิตภายนอกบนตัวสุนัขและการกำจัดปริสิตภายนอกจึงมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งในลดอุบัติการณ์การเกิดภาวะดังกล่าว
โดยทั่วไปแล้วการป้องกันและกำจัดปรสิตภายนอกในสุนัข นิยมใช้ยาที่เป็นสารเคมีการกำจัดปรสิตภายนอก หากใช้ในปริมาณ หรือในช่วงอายุ ช่วงน้ำหนักของสัตว์ ไม่เหมาะสม อาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่างๆที่แสดงออกในระบบร่างกายต่างๆเช่น ไต ตับ ระบบประสาท อาจถึงขั้นโคม่า และเสียชีวิตได้ การพัฒนาเพื่อนำน้ำมันหอมระเหยที่มีฤทธิ์กำจัดปรสิตภายนอกบนตัวสุนัขจึงมีความสำคัญในการควบคุมการแพร่กระจายของปรสิตภายนอก ลดปัญหาการเกิดโรคที่เป็นผลตามมาจากการติดปรสิตภายนอก ประกอบกับมีความปลอดภัยในการใช้บนตัวสุนัขสูงเนื่องจากเป็นสารสกัดที่ได้จากธรรมชาติ และนอกจากนี้ยังลดปัญหาของสารพิษที่ตกค้างในสิ่งแวดล้อมได้เช่นกัน ซึ่งการพัฒนาสารสกัดจากธรรมชาติเหล่านี้มาเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อใช้ในการผลิตปศุสัตว์เพื่อทดแทนการใช้สารเคมีกลุ่มยาฆ่าแมลงจะเกิดประโยชน์เป็นอย่างมากทั้งต่อผู้บริโภคและปลอดภัยสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ยังเป็นการเพิ่มมูลค่าสินค้าจากพืชสมุนไพรพื้นบ้านได้อีกด้วย
วัตถุประสงค์
1. เพื่อศึกษาครั้งนี้เพื่อศึกษาประสิทธิภาพและความเข้มข้นของน้ำมันหอมระเหย 5 ชนิด ได้แก่ น้ำมันมะแขว่น น้ำมันตะไคร้หอม น้ำมันกานพลูน้ำมันสะระแหน่ น้ำมันขิงต่อการกำจัดเห็บและหมัดที่ได้จากสุนัขในห้องปฏิบัติการ
2. เพื่อศึกษาการแพ้และความพึงพอใจของการใช้น้ำมันหอมระเหยบนตัวสุนัข
ผลการวิจัย
น้ำมันหอมระเหยทั้ง 5 ชนิด ได้แก่ น้ำมันมะแขว่น น้ำมันตะไคร้หอม น้ำมันกานพลู น้ำมันสะระแหน่ และน้ำมันขิง สามารถกำจัดเห็บและหมัดได้ และสามารถยับยั้งการออกไข่ของเห็บซึ่งจะช่วยลดการแพร่พันธุ์ในอนาคต อย่างไรก็ตามพบว่ามะแขว่น ตะไคร้หอม กานพลู สะระแหน่ ที่ระดับความเข้มข้น 16% มีประสิทธิภาพดีที่สุดในการยับยั้งการวางไข่ของเห็บตัวเมียระยะ engorged tick นอกจากนี้มันหอมระเหยทั้ง 5 ชนิดมีความสามารถในการกำจัดเห็บระยะตัวอ่อนได้สูงตั้งแต่ความเข้มข้นที่ 2% ในส่วนของประสิทธิภาพการกำจัดหมัด พบว่าน้ำมันหอมระเหยที่ระดับความเข้มข้นที่ 4% สามารถกำจัดหมัดได้เร็วที่สุด โดยเฉพาะน้ำมันกานพลูสามารถกำจัดหมัดได้ 100% ภายใน 1 ชั่วโมง และพบว่าน้ำมันกานพลูที่ระดับความเข้มข้นที่ 16%ได้รับความพึงพอใจในการใช้บนตัวสุนัขดีที่สุด
ผลผลิตที่เกิดขึ้นจริง (output): เภสัชภัณฑ์พร้อมใช้จากสารสกัดสมุนไพร 2 ต้นแบบ ได้แก่ 1. สเปรย์ป้องกันและกำจัดเห็บหมัด 2. น้ำมันหยดหลังป้องกันและกำจัดเห็บหมัด
ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริง (outcome): ได้เภสัชภัณฑ์ที่มีประสิทธิภาพในการกำจัดเห็บหมัดในสุนัขทดแทนการใช้สารเคมีได้
ผลกระทบที่เกิดขึ้นจริง (impact): สามารถนำไปใช้ในคลินิคสัตว์และที่พักอาศัยของเจ้าของผู้เลี้ยงสุนัขเพื่อลดการใช้สารเคมีในการป้องกันพยาธิภายนอกได้